در نظر بگيريد كه سرعت كامپيوتر شما مرتباً كمتر و كمتر می شود، برنامه های نرم افزاری زمان زيادتری برای اجرا شدن لازم دارند و زمان وارد شدن به يك سايت در اينترنت، بسيار طولانی می شود. اتصال به شبكه اينترنت، هميشه مقصر و علت اصلی در پايين آمدن سرعت كامپيوتر نيست، بلكه خود كامپيوتر، مهمترين علت آن است. تعداد برنامه ها، فايل های قديمی و حتی تنظيمات اشتباه، از دلايل كم شدن سرعت كامپيوتر هستند. 10 نكته مهم ذيل به كامپيوتر شما سرعت می بخشد :

1-استارت سريع!
اگر عمل Shutdown در كامپيوتر درست انجام نشود، كامپيوتر در استارت بعدی، برای اينكه هارد را از لحاظ داشتن خطا يا اشتباه چك كند، با برنامه Scandisk استارت می شود كه مستلزم صرف زمانی طولانی است. برای اينكه از اجرا شدن Scandisk جلوگيری كنيد، به ترتيب زير عمل كنيد:
از منوی استارت بر روی Run كليك كرده و بعد دستور msconfig را اجرا كنيد. سپس قسمت system configuration programs را باز كنيد و در قسمت Register، general كليك كنيد و سپس فرمان “ Scandisk after error by shutdown disabled “ را فعال كنيد. در آخر، همه پنچره ها را با دستور ok ببنديد و ويندوز را دوباره استارت كنيد.

2-از كار انداختن پخش آهنگ هنگام بالا آمدن سيستم
اگر كامپيوتر شما هنگام بالا آمدن سيستم، آهنگ پخش می كند، در صورتی كه آن را از كار بيندازيد، كامپيوتر سرعت بيشتری خواهد داشت. برای اين كار، به ترتيب از Start/Settings/Control Panel، قسمت Sounds and Multimedia را انتخاب كنيد. پس از آن، پنچره ای باز می شود. در آنجا مشخص شده است كه كدام قسمتها به همراه پخش آهنگ عمل می كنند. قسمتهايی كه با پخش آهنگ همراه هستند، علامت بلند گويی را در كنار خود دارند بر روی قسمتهايی كه می خواهيد پخش آهنگ آنها را غيرفعال كنيد، مارك بزنيد. سپس از منوی Name كه در زير آن قرار گرفته است، دستور None را انتخاب كنيد.

3-لغو دستور اجرای اتوماتيك برنامه ها
بسياری از برنامه هاهنگام استارت به طوراتوماتيك اجرامی شوند. آيا شما واقعاً به همه آنها احتياج داريد؟ برای اينكه از استارت شدن اتوماتيك اين برنامه ها جلوگيری كنيد، از منوی استارت، Run را انتخاب كرده و سپس دستور msconfig را اجرا كنيد. از طريق Register و بعد “ Auto Start “ قادر نخواهيد بود كه برنامه مورد نياز خود را به صورت مجزا انتخاب كنيد، بلكه فقط می توانيد علامت تيك (P) يا ضربدر (×) را از جلوی برنامه هايی كه نمی خواهيد اجرا شوند، برداريد.

4-پاك كردن برنامه ها
شما همواره برنامه هايی را از اينترنت Download می كنيد. برای پاك كردن آنها از برنامه Uninstall استفاده كنيد، كه آن را می توانيد به ترتيب از Start/Settings/Control Panel تحت نام Add/Remove Programs پيدا كنيد.
برنامه ای را كه می خواهيد پاك كنيد، مارك بزنيد و بعد بر روی آيكون Add/Remove كليك كنيد. بدين ترتيب، برنامه به طور كامل از كامپيوتر شما پاك می شود

5-ايميل های قديمی را پاك كنيد
ايميل هايی كه به خصوص با فايل های پيوست شده ( عكس، فيلم و فايل های موسيقی ) ارسال شده اند، سرعت و قدرت كامپيوتر را كاهش می دهند. به همين دليل، تمام ايميل های خود را به طور كامل بررسی كنيد و آنهايی را كه ديگر احتياجی نداريد، پاك كنيد.

6-Defragment كردن هارد
با دستور Defragment، هارد كامپيوتر خود را مرتب كنيد. خود اين كار، زمان می برد، ولی در عوض، سرعت كامپيوتر شما را بالا خواهد برد. برای اين كار از منوی استارت Programs/Accessories/System tools/Disk Defragmenter را كليك كنيد.
نكته: پس از شروع عمل Defragment، كامپيوتر را به حال خود بگذاريد و هيچ كار ديگری با آن انجام ندهيد.

7-عكس زمينه را غير فعال كنيد.
اين عكسها با وجود همه جذابيتی كه دارند قدرت و سرعت كامپيوتر را كم می كنند. بنابراين، بهتر است كه عكس پيش زمينه را برداريد. برای اين كار با كليك راست ماوس بر روی صفحه Desktop، Properties را انتخاب كنيد و در قسمت Background، دستور None را انتخاب كنيد.

8-فايل های موقت و آدرس های اينترنتی موجود در حافظه موقت را پاك كنيد
در حالی كه در اينترنت مشغول جستجو هستيد، Browser مثلاً (Internet Explorer) كپی سايت های بازديد شده را بر روی هارد قرار می دهد. اين كار، عمل جستجو را تسريع می كند، اما به تدريج مقدار زيادی اطلاعات جمع می شود كه سرعت كامپيوتر را كم می كند. بنابراين، بهتر است كه اين فايل ها را پاك كنيد. در Browser، از منوی بالای صفحه، Tools و سپس Internet Options را انتخاب كنيد و آن گاه بر روی Delete Files، Delete Cookies كليك كنيد.


9-كاهش ظرفيت فايل ها و آدرس های اينترنتی كه در كامپيوتر ذخيره می شوند.
پاك كردن هر روز فايل های موقت و آدرس های اينترنتی ، واقعاً اعصاب را خسته می كند. شما می توانيد Cashe خود را طوری تنظيم كنيد كه فقط اطلاعات كمی را بتوانيد ذخيره كنيد.
برای اين كار در Browser، Tools و سپس Internet Option را انتخاب كنيد. در پنجره باز شده بر روی قسمت Settings كليك كنيد. در آنجا قسمت Amount of disk space to use را برابر مقدار 1MB تنظيم كنيد.

10-روزآمد كردن ويندوز
شركت مايكروسافت به طور مرتب نسخه های update ويندوز خود را برای كاربرانش ارائه می دهد. در نتيجه، قادر خواهيد بود كه درايوها و فايل های جديد را به صورت رايگان Download كنيد. از منوی استارت، قسمت Windows update را انتخاب كنيد. با اين كار، ويندوز نصب شده بر روی كامپيوتر شما update خواهد.

مراقب ویروسها باشيد
بعضی از ويروسها اثر بسيار مخربی بر روی سرعت سيستم شما دارند به همين دليل بايد همواره يک آنتی ويروس قوی را بر روی سيستم خود نصب نمائيد و دقت کنيد داشتن قويترين آنتی ويروس بدون Update کردن آن عملاُ هيچ ارزشی ندارد

در ابتدا همه چيز به خوبی پيش می رود : سيستم به سرعت راه اندازی می شود ، برنامه ها با سرعتی قابل قبول اجراء می شوند و همه شواهد نشاندهنده يك انتخاب مناسب است . پس از گذشت مدت زمانی ، مشكلات شروع می شود : سرعت سيستم در زمان راه اندازی همچون گذشته نمی باشد ، برنامه ها با سرعتی قابل قبول اجراء نمی شوند و واژه hang جايگاهی خاص را در زندگی روزمره كاربران پيدا می كند . به دنبال بروز اينگونه مشكلات، سوالات متعددی برای كاربران مطرح می گردد : چرا سرعت سيستم كاهش پيدا كرده است ؟ چرا سيستم بدفعات با مشكل مواجه می شود و مجبور می شويم آن را reset نمائيم و در نهايت اين كه آيا زمان ارتقاء كامپيوتر فرارسيده است؟ تائيد اين موضوع شايد ناگوارترين خبر! برای افرادی باشد كه قرار است هزينه ارتقاء را پرداخت نمايند چراكه آنان به خوبی می دانند وارد معركه ای می گردند كه امكان خروج از آن به اين آسانی وجود نخواهد داشت و هر از چند گاهی نيز تكرار خواهد شد . كاهش كارائی‌ يك كامپيوتر می تواند دلايل متعددی داشته باشد . در این ترفند سعی خواهيم كرد به برخی از مهمترين آنها اشاره نمائيم با اين اميد كه بتوان برای حل مشكل و بهبود كارائی سيستم از روش هائی استفاده نمود كه هزينه ريالی و زمانی كمتری را در برداشته باشد.

وجود Spyware و يا ويروس بر روی كامپيوتر
ويروس ها و spyware ، از جمله تهديدات امنيتی مهم در دنيای كامپيوتر می باشند كه می توانند بطرز كاملا" مشهودی كارآئی كامپيوتر را تحت تاثير قرار داده و آن را كاهش دهند . اولين اقدام مناسب در اين رابطه ، بررسی سيستم با استفاده از نرم افزارهای آنتی ويروس و آنتی spyware بهنگام شده است . با استفاده از برنامه های فوق می توان اينگونه كدهای مخرب را تشخيص و در ادامه آنها را حذف نمود . در صورتی كه استفاده از برنامه های آنتی ويروس و آنتی spyware موفقيت آميز نباشد ، می توان اقدامات تكميلی زير را انجام داد :

• شناسائی و توقف پردازه های مشكوك در حال اجراء از طريق Windows Task Manager
• شناسائی و غيرفعال كردن سرويس های مشكوك از طريق Management Console

• شناسائی و غيرفعال كردن سرويس ها و آيتم هائی كه در زمان راه اندازی سيستم اجراء می شوند ( از طريق System Configuration Utility )

• جستجو و حذف آيتم ها و سرويس های مشكوك كه اطلاعات آنها در ريجستری درج شده است .

• شناسائی و حذف فايل های مشكوك

• نصب و استفاده از چندين نرم افزار تشخيص Spyware و ساير ابزارهای موجود به منظور حذف اينگونه برنامه های مخرب

در صورت عدم موفقيت آميز بودن موارد اشاره شده ، ويندوز را با Safe mode فعال و مجددا" عمليات فوق را تكرار نمائيد .

حرارت و دمای پردازنده
پردازنده های جديد حرارت بسيار بالائی را توليد می نمايند و به همين دليل است كه تمامی آنها به نوع خاصی از عناصر خنك كننده نياز دارند . ماشين هائی كه از آنها برای بازی های كامپيوتری و يا ساير فعاليت های سنگين استفاده می گردد ، می بايست از سيستم های خنك كننده بيشتری استفاده نمايند. در صورت افزايش حرارت پردازنده ، سرعت سيستم كاهش و رفتار آن تصادفی می گردد. مادربردهای جديد قادر به مانيتورينگ حرارت پردازنده بوده و می توانند وضعيت آن را با استفاده از پتانسيل های موجود در BIOS گزارش می نمايند .
فن پردازنده ممكن است به دلايل متعددی با مشكل مواجه گردد :

• عدم چرخش مناسب و يكنواخت فن به دليل وجود گردو خاك
• بروز مشكل برای موتور فن
• بروز مشكل برای ياطاق های فن

در برخی حالات با گوش دادن به صدای كامپيوتر می توان از وضعيت عملكرد فن پردازنده آگاه گرديد . در صورت بروز مشكل برای فن ( خصوصا" ياطاق های آن ) ، سروصدای سيستم غيرعادی و حتی ممكن است باعث ايجاد لرزش در كيس گردد . در بسياری از موارد شايد نيازی به تعويض فن نباشد و بتوان با استفاده از هوای فشرده گردو خاك آن را پاك و زمينه استفاده مجدد از آن را فراهم نمود ( با در نظر گرفتن اين واقعيت كه عمرمفيد فن كاهش يافته است ) . به منظور مانيتورينگ آخرين وضعيت فن و حرارت پردازنده ، می توان از نرم افزارهای متعددی استفاده نمود .

استفاده از حافظه های نامناسب
حافظه اصلی يا همان RAM به دلايل متعددی می تواند باعث بروز مشكل در سيستم گردد :

• پائين بودن سرعت RAM نسبت به سرعت بهنيه ماشين
• وجود اشكالات جزئی در RAM كه صرفا" در موارد خاص خود را نشان خواهد داد .
• افزايش غيرقابل قبول حرارت RAM

در گذشته ای نه چندان دور ، خريد حافظه جديد برای كامپيوتر كار ساده ای بود و صرفا" لازم بود خريداران نسبت به سرعـتی كه مادربرد از آن حمايت می نمايد و حداكثر حافظه قابل قبولی كه می توان در يك اسلات مادربرد قرار داد ، آگاهی داشته باشند . امروزه حافظه هائی با فناوری های متفاوت و سرعت های مختلف ارائه شده است . برخی مادربردها به منظور نيل به حداكثر توانمندی خود ، نوع خاصی از حافظه را تجويز نموده و در مقابل ساير حافظه ها از خود مقاومت نشان می دهند . مثلا" يك مادربرد ممكن است از حافظه های ECC RAM حمايت نمايد ولی همچنان قادر به استفاده از حافظه های non-ECC RAM باشد و يا ممكن است از حافظه های PC3200 DIMMs و PC2700 حمايت نمايد .در چنين مواردی ، تنظميات BIOS می بايست تغيير داده شود . در صورت استفاده از حافظه ای كه قادر به تامين حداكثر مشخصات سيستم نمی باشد ، كارآئی سيستم كاهش خواهد يافت .
وجود اشكالات جزئی در تراشه های RAM می تواند ناپايداری و كاهش سرعت سيستم را به دنبال داشته باشد . برخی از تراشه های RAM به دليل كيفيت پائين ممكن است سرعت سيستم را كاهش داده و يا باعث نمايش صفحه معروف Blue Screen موسوم به "صفحه مرگ" گردند .
در گذشته ، كاربران نگران داغ شدن تراشه های RAM نبودند چراكه آنها حرارت بالائی را توليد نمی كردند . هم اينك اين وضعيت تغيير يافته و از انواع جديدی از حافظه های RAM خصوصا" SDRAM استفاده می گردد . در صورتی كه تراشه های RAM نصب شده بر روی سيستم حرارت بالائی را توليد می نمايند ، می بايست يك فن جداگانه برای خنك كردن حافظه خريداری گردد . در صورتی كه مادربرد از فن حافظه حمايت نمی نمايد ، می توان يك كارت فن جداگانه را تهيه و آن را در يكی از اسلات های PCI نصب نمود.
برخی مادربردها به كاربران امكان استفاده از حافظه هائی با سرعت های متفاوت را می دهند ولی به صورت پيش فرض با حافظه ای كه دارای پائين ترين سرعت است كار خواهند كرد .

ايجاد مشكل برای هارد ديسك
قبل از بروز مشكلات حاد و غيرقابل جبران برای هارد ديسك ، می توان از علائم و نشانه های متعددی به منظور تشخيص و پيشگيری از بروز يك فاجعه استفاده نمود. اين موضوع به نوع مشكل ايجاد شده ( مكانيكی ، الكترونيكی ، منطقی ) بستگی خواهد داشت .
از علائم اوليه زير می توان به منظور تشخيص مشكل يك هارد ديسك استفاده نمود :

• كند بودن سرعت دستيابی بر روی درايو آسيب ديده
• مشاهده تعداد قابل توجهی از سكتورهای بد در زمان استفاده از برنامه هائی نظير scandisk و chkdsk
• مشاهده بدون دليل Blue Screen
• بروز اشكال در راه اندازی سيستم بطور متناوب

تشخيص يك هارد ديسك معيوب به مهارت خاص‍ی نياز ندارد و می توان با گوش دادن به كامپيوتر و شنيدن صدای هارد ديسك تا حدود زيادی نسبت به سالم بودن وضعيت آن آگاهی يافت . در صورت بروز مشكل برای هارد ديسك ، صدای آن غيرعادی و فرآيند نوشتن بر روی هارد ديسك طولانی تر می گردد ، چراكه زمان زيادی صرف يافتن سكتورهای سالم خواهد شد . وضعيت فوق در صورت استفاده از سيستم فايل های مطمئن تری نظير NTFS مشهودتر خواهد بود و ساير سيستم فايل ها ممكن است صفحه blue screen را نمايش دهند .
پس از اطمينان از اين موضوع كه سرعت سيستم كاهش يافته است ، می توان با توجه به نوع سيستم فايل نصب شده بر روی كامپيوتر از برنامه هائی نظير scandisk و يا chkdsk استفاده نمود . در صورتی كه در مكانی از هارد ديسك يك سكتور بد مشاهده گرديد كه قبلا" فاقد مشكل بوده است ، اين احتمال وجود دارد كه عمر مفيد هارد ديسك رو به اتمام است و می بايست پس از تهيه backup از اطلاعات مهم موجود بر روی سيستم ، آن را تعويض نمود .
صدای هارد ديسك و عملكرد برنامه های scandisk و يا chkdsk بهترين علائم به منظور تشخيص بروز مشكل در يك درايو آسيب ديده ای می باشد كه ممكن است در ادامه باعث از كارافتادن سيستم گردد . در صورت مديريت يك سيستم از راه دور و يا عدم امكان خاموش نمودن سيستم به منظور بررسی مشكل ، می توان از برنامه هائی كه وضعيت هارد ديسك را مانيتور می نمايند ، استفاده نمود ( نظير Executive Software's DiskAlert ) .

تنظيمات BIOS
يكی از عواملی كه می تواند سهم عمده ای در كاهش كارآئی يك كامپيوتر داشته باشد و معمولا" مورد توجه جدی قرار نمی گيرد ، تنظيمات BIOS است . اكثر كاربران تنظيمات BIOS را همانگونه كه در شركت توليد كننده انجام شده است ، پذيرفته و آنها را با همان وضعيت استفاده می نمايند . عدم مطابقت تنظيمات BIOS با پيكربندی بهينه ماشين ، از جمله عوامل مهم در كاهش كارآئی يك كامپيوتر می باشد. اغلب كاربران ، پس از بررسی‌ كارشناسی اقدام به تغيير تنظيمات BIOS می نمايند كه قطعا" با تنظيمات انجام شده در كارخانه توليد كننده يكسان نخواهد بود .
به منظور آگاهی از تنظيمات بهينه BIOS با توجه به نوع مادربرد ، يك بانك اطلاعاتی خاص وجود ندارد ولی با يك جستجوی ساده بر روی نام مادربرد و BIOS می توان به تنظميات صحيح دست يافت . همچنين ، با بهنگام سازی BIOS نصب شده بر روی مادربرد می توان وضعيت آن را بهبود بخشيد. بدين منظور لازم است پس از مراجعه به سايت توليد كننده مادربرد و دريافت نرم افزار و دستورالعمل های مربوطه ، اقدام به ارتقاء BIOS نمود .

سازگاری كنترل كننده و نوع ديسك
برخی از كاربران پس از مشاهده افت سرعت سيستم به اميد بهبود وضعيت كامپيوتر خود اقدام به تغيير هارد ديسك می نمايند ، ولی ممكن است در عمل چنين اتفاقی نيافتد و تلاش آنان تاثير چندانی بر روی بهبود كارآئی سيستم نداشته باشد . اين موضوع می تواند دلايل متعددی داشته باشد . عدم حمايت مادربرد از تمامی پتانسيل های هارد ديسك جديد ، يكی از متداولترين دلايل در اين زمينه می باشد. بديهی است در چنين مواردی با هارد ديسك جديد همانند هارد ديسك های قديمی برخورد خواهد شد . بنابراين لازم است در زمان نصب تجهيزات جديد سخت افزاری نظير هارد ديسك ، دفترچه راهنمای مادربرد به دقت مطالعه شود تا مشخص گردد كه مادربرد از چه نوع اينترفيس IDE حمايت می نمايد .
استفاده از كابل های نامطلوب و گاها" فرسوده نيز می تواند يكی از دلايل عدم افزايش كارآئی هارد ديسك های جديد نصب شده بر روی يك سيستم باشد . در بسياری از موارد ممكن است با تغيير كابل های درايو شاهد افزايش و يا بهبود كارآئی سيستم باشيم .
فناوری توليد هارد ديسك ها معمولا" در بازه های زمانی يك سال تا 18 ماه تغيير و بهبود پيدا می نمايد و علاوه بر اين كه ظرفيت آنها بطرز قابل توجهی افزايش می يابد ، سرعت و كارآئی آنها نيز افزايش چشمگيری پيدا می نمايد . با استفاده از هارد ديسك های جديد ، سرعت سيستم بطرز كاملا" ملموسی افزايش خواهد يافت . ديسك های سريال جديد SATA ( برگرفته از Serial ATA ) ، بمراتب سريعتر از ديسك های موازی قديمی از نوع ATA می باشند .

سرويس های ويندوز
تعداد زيادی از سرويس های ويندوز به صورت پيش فرض فعال می گردند كه به برخی از آنها به منظور عملكرد صحيح سيستم نياز نمی باشد . در اولين فرصت می بايست اينگونه سرويس ها بررسی و نسبت به غيرفعال كردن سرويس های غيرضروری اقدام گردد .
برای آشنائی با سرويس های در حال اجراء از روش های متعددی استفاده می گردد . استفاده از از Service Applet ( دستيابی از طريق منوی Administrative Tools ) ، يكی از امكانات موجود در اين رابطه است . با استفاده از برنامه فوق می توان اطلاعات مناسبی در خصوص نام سرويس ، وضعيت آن و اين كه در زمان راه اندازی به چه صورت فعال و اجراء می گردد را مشاهده نمود . به منظور مشاهده جزئيات مربوط به يك سرويس می توان با كليك ( سمت راست ) بر روی سرويس مورد نظر ، صفحه Properties آن را فعال و جزئيات سرويس را مشاهده نمود .
برای توقف يك سرويس می توان از دكمه Stop استفاده نمود . در صورت عدم نياز به اجرای يك سرويس می توان از طريق گزينه Startup type آن را غيرفعال نمود.در صورت عدم اطمينان از ضرورت اجرای يك سرويس در زمان راه اندازی، می توان وضعيت اجرای آن را در زمان راه اندازی از طريق گزينه Startup type به Manual تغيير داد . در صورتی كه پس از راه اندازی سيستم به خدمات سرويس فوق نياز باشد ، می توان آن را به صورت دستی فعال نمود .
يكی ديگر از روش های تشخيص و مديريت سرويس های در حال اجراء ، استفاده از برنامه MsConfig است . برای اجرای برنامه فوق پس از فعال كردن جعبه محاوره ای Run ، از دستور MsConfig استفاده می گردد . ستون essential ضروری بودن وجود سرويس را برای سيستم نشان می دهد . توجه داشته باشيد كه تعداد زيادی از سرويس ها به عنوان سرويس های ضروری در پنجره System Configuration Utility نشان داده نمی شوند .
Index Service يكی از سرويس هائی است كه دارای نقشی غيرقابل انكار بر روی سرعت سيستم است . سرويس فوق محتوای هارد ديسك را به منظور جستجو و يافتن سريعتر فايل ها ايندكس می نمايد . در مواردی كه استفاده از فرآيند جستجو به منظور بازيابی اطلاعات يك امر حياتی باشد ( نظير وجود وب سايت ) ، استفاده از سرويس فوق توجيه پذير است و در غير اينصورت پيشنهاد می گردد كه به منظور بهبود كارآئی سيستم آن را غيرفعال نمود .

پردازه ها ی ناقص و يا دارای مشكل
تمامی پردازه های ناقص و يا دارای مشكل زمانی را از پردازنده خواهند گرفت كه در بسياری از موارد ممكن است زمان اندكی هم نباشد . درايورهائی كه به درستی طراحی نشده و يا عناصر باقيمانده حاصل از يك نصب ناموفق بر روی سيستم دو نمونه متداول از اينگونه پردازه ها می باشند .برای مشاهده پردازه های در حال اجراء می توان از Windows Task Manager استفاده نمود . هر پردازه كه درصد بسيار بالائی از زمان پردازنده را بدون هيچگونه دليل منطقی به خود اختصاص داده باشد ، احتمالا" از جمله پردازه هائی است كه ناقص و يا دچار مشكل شده است . در صورت وجود اينچنين پردازه هائی می توان با كليك ( سمت راست ) بر روی پردازه و انتخاب گزينه End Task به حيات آنها خاتمه داد .

تكه تكه شدن ديسك
به موازات اضافه كردن ، حذف و يا اعمال تغييرات بر روی فايل های موجود بر روی يك ديسك ، در چيدمان و ساختار سكتورهای اختصاص داده شده به يك فايل تغييراتی ايجاد می گردد و اين احتمال وجود خواهد داشت كه محتويات يك فايل در چندين سكتور غيرهمجوار ذخيره گردد . با استمرار وضعيت فوق كه به "تكه تكه شدن فايل " موسوم است ، فايل ها با وضعيتی نامطلوب بر روی ديسك نگهداری خواهند شد چراكه در زمان استفاده از يك فايل در مقابل بازيابی آن از طريق مجموعه ای از سكتور همجوار ، می بايست اطلاعات مربوط به يك فايل از طريق سكتورهای متعددی كه الزاما" در مجاورت فيزيكی هم نمی باشند ، بازيابی گردد . پيامد اين موضوع ، كاهش سرعت ذخيره و بازيابی فايل ها بر روی رسانه ذخيره سازی خواهد بود . چراكه هدهای ديسك می بايست بدفعات برای ذخيره و بازيابی هر يك از بخش های يك فايل بر روی رسانه ذخيره سازی حركت نمايند .
برخی از سيستم های عامل دارای امكانات مناسبی برای defrag كردن فضای ذخيره سازی می باشند . به عنوان نمونه در ويندوز xp می توان از برنامه defrag.exe استفاده نمود . يكی از مشكلاتی كه ممكن است باعث عدم اجرای موفقيت آميز فرآيند فوق گردد ، عدم وجود ظرفيت خالی بر روی رسانه ذخيره سازی است . بديهی است در چنين مواردی نمی توان انتظار انجام عمليات defrag موفقيت آميزی را داشته باشيم . برای استفاده از برنامه defrag می بايست بين 20 تا 25 درصد از فضای رسانه ذخيره سازی خالی باشد تا برنامه های defrag بتوانند پس از بررسی وضعيت موجود ، آن را بهينه نمايند . بنابراين در صورتی كه ظرفيت يك رسانه ذخيره سازی تكميل شده باشد و عملا" بر روی آن فضای خالی چندانی وجود نداشته باشد ، می بايست برخی از فايل های موجود را حذف و يا به مكان ديگری منتقل نمود .

برنامه های background
قطعا" تاكنون سيستم های متعددی را مشاهده نموده ايد كه دارای آيكون های متعددی در بخش system tray می باشند . هر آيكون نشاندهنده يك فرآيند در حال اجراء به صورت foreground و يا background است .اكثر فرآيندها به صورت background اجراء می گردند و كاربران نسبت به اين موضوع آگاهی ندارد چراكه برخی از برنامه ها به صورت اتوماتيك و در زمان راه اندازی سيستم اجراء می گردند .
برای آگاهی از اينگونه برنامه ها می توان فولدر Startup ( دستيابی از طريق منوی Start ) را بررسی نمود . تعداد زيادی از برنامه ها عناصر مورد نياز خود را در اين فولدر قرار می دهند تا به صورت background اجراء شوند . برخی از برنامه ها نظير Microsoft office FindFast بطرز قابل ملموسی باعث كاهش سرعت سيستم می گردند . پيشنهاد می گردد هر يك از آيتم های موجود در فولدر Startup بررسی و موارد غيرضروری حذف گردد .
توجه داشته باشيد كه تمامی برنامه هائی كه در زمان راه اندازی سيستم اجراء می گردند صرفا" در فولدر Startup نمايش داده نخواهند شد . يكی ديگر از مكان هائی كه با استفاده از آن می توان از وجود چنين برنامه هائی آگاهی يافت ، بررسی كليد های ريجستری زير می باشد :

با اجرای برنامه msconfig.exe و مشاهده Startup Tab می توان از وضعيت برنامه هائی كه در زمان راه اندازی سيستم بطور اتوماتيك اجراء می شوند نيز آگاهی يافت .

مسائل مربوط به سيستم فايل
برخی از سيستم فايل ها دارای عملكردی قابل قبول تر در زمان كار با پارتيشن های بزرگ نسبت به ساير سيستم فايل ها می باشند . در ويندوز به منظور افزايش كارآئی سيستم توصيه شده است كه از سيستم فايل NTFS استفاده گردد . كارآئی سيستم فايل ، با اندازه و تعداد كلاستر موجود در يك ديسك ارتباط مستقيم دارد . در صورتی كه از سيستم فايل NTFS در ارتباط با يك هارد 60 گيگابايتی كه اندازه كلاستر آن 512 بايت در نظر گرفته شده است ،‌استفاده شده باشد كارآئی آن كاهش پيدا خواهد كرد چراكه در چنين مواردی تعداد بسيار زيادی كلاستر بر روی ديسك ايجاد خواهد شد كه سيستم فايل می بايست آنها را مديريت نمايد ( اختصاص ، آزادسازی ، رديابی ، جستجو ) . مديريت كلاسترهای موجود بر روی ديسك در صورت تكه تكه شدن فضای ذخيره سازی مشكلات مضاعفی را ايجاد می نمايد .
به منظور حل مسائل فوق می توان از روش های متعددی استفاده نمود . استفاده از كلاسترهائی با ظرفيت بيشتر يك نمونه در اين زمنيه است . بدين ترتيب ، ذخيره و بازيابی يك فايل با سرعتی بيشتر انجام خواهد شد . با اين كه استفاده از كلاسترهائی با ظرفيت بالا ، تعداد كلاسترهای موجود بر روی رسانه ذخيره سازی را كاهش خواهد داد ولی با توجه به ابن كه معيار اختصاص فضاء به فايل ها بر اساس كلاستر می باشد ،‌همواره اين احتمال وجود خواهد داشت كه درصد زيادی از فضای ذخيره سازی بلااستفاده باقی بماند، خصوصا" در مواردی كه فايل هائ‍ی با ظرفيت اندك ايجاد شده باشد .
بررسی و تجديد نظر در برخی مقادير ريجستری می تواند در كيفيت ارائه خدمات سيستم فايل تاثير مستقيمی را به دنبال باشد .

• پيكربندی و تنظيمات NtfsDisable8dot3NameCreation : اطلاعات مربوطه در كليد ريجستری زير ذخيره شده است و زمانی كه مقدار آن صفر در نظر گرفته شود، سيستم فايل از توليد اسامی فايل تابع قانون 3 . 8 به منظور سازگاری با نسخه های پيشين ، پيشگيری می نمايد . در صورت عدم ضرورت استفاده از اسامی فايل قديمی ، می توان با پيشگيری از ايجاد آنها كارآئی سيستم فايل NTFS را بهبود بخشيد .

• پيكربندی و تنظيمات NtfsDisableLastAccess : اطلاعات مربوطه در كليد ريجستری زير ذخيره شده است و زمانی كه مقدار اين ريجستری كه يك REG_DWORD است ، يك در نظر گرفته شود ، سيستم فايل NTFS پس از مشاهده فايل ها و دايركتوری ها ، تاريخ و زمان آنها را بهنگام نخواهد كرد . در صورت باز كردن و اعمال تغييرات در يك فايل از سياست فوق تبعيت نخواهد شد و زمان و تاريخ دستيابی به فايل بهنگام می گردد .

در صورتی كه از سيستم فايل NTFS استفاده نمی گردد، می توان با انتقال فايل ها و يا فولدرها به خارج از فهرست ريشه ، وضعيت سيستم را بهبود بخشيد . كاربران معمولا" دايركتورهای ريشه را به عنوان مكان پيش فرض برای ذخيره فايل ها در نظر می گيرند. حتی المقدور می بايست فايل ها و يا فولدرها را در مكانی غير از فهرست ريشه ذخيره نمود . بدين ترتيب كارآئی سيستم بطرز محسوسی بهبود پيدا می نمايد .